កូនខ្មែរគួរស៊ែរចែកគ្នាដឹង...ខ្មែរក្រោមម្នាក់លេីកទឹកចិត្តខ្ញុំថា «ពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវតែហៅទឹកដីខ្លួនថា ជាព្រៃនគរ»
ណារ៉ា
-

ខ្ញុំយកឪពុកមកពេទ្យ នៅពេលនិយាយរៀបរាប់ប្រាប់ពេទ្យដោយពេទ្យសួរថាកាលពីមុនធ្លាប់យកគាត់ទៅព្យាបាលនៅទីណាខ្លះ ខ្ញុំឆ្លេីយថា ៖ ឪពុករបស់ខ្ញុំធ្លាប់យកទៅព្យាបាលនៅក្រុងព្រៃនគរបន្ទាប់មកបន្តព្យាបាលនៅតែកាល់ម៉ែត អំឡុងឆ្នាំ២០១៥។នៅពេលនិយាយពាក្យ«ព្រៃនគរ»ពួកគាត់មានអារម្មណ៍ភ្ញាក់ផ្អេីល ដោយសង្កេតមេីលទឹកមុខពួកគាត់ ព្រោះខ្មែរកម្ពុជាភាគច្រេីនគេតែងហៅថា «ហូជីមិញ»។ ខ្ញុំស្គាល់ខ្មែរក្រោមម្នាក់ គាត់បានលេីកទឹកចិត្តខ្ញុំថា ពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវតែហៅទឹកដីខ្លួនថា ជាព្រៃនគរ ព្រោះជាទឹកដីខ្មែរត្រូវបាត់បង់ដោយការឈឺចាប់និងពលីឈាមខ្មែរច្រេីនណាស់ ដែលពីពេលនោះមក ខ្ញុំមិនដែលនិយាយពាក្យថា ហូជីមិញទេ។ ពាក្យថាព្រៃនគរ នៅសល់តែឈ្មោះ តែឈ្មោះនេះពីរោះណាស់ មានវប្បធម៌ វត្តអារាមរាប់ពាន់ អក្សរសាស្រ្ត ជនជាតិខ្មែររាប់លាននាក់ រសនៅលេីទឹកដីព្រៃនគរខ្មែរក្រោមជារបស់ខ្លួន។ ពាក្យថា ហូជីមិញ ជាឈ្មោះ ដ៏គួរឲ្យឈឺចាប់ សោកសង្រេង បេីតោងសិក្សាប្រវត្តិសាស្រ្តទៅ វាមិនពីរោះហៅទេ ហេីយក៏មិនគួរហៅដែរ ខ្ញុំធ្លាប់និយាយជាមួយ យួន ប្រេីពាក្យថា «ព្រៃនគរ »តែយួនមិនបានរេីសអេីងពាក្យហ្នឹងទេ តែគេងោកក្បាល ហេីយពោលថា អូ ព្រៃនគរ ហូជីមិញ ❗️។ហេតុអ្វីខ្មែរយេីង ហៅពាក្យថា ព្រៃនគរ មានអារម្មណ៍ថាអៀនមាត់ ឬមិនទំលាប់? វាគ្មានអ្វីដែលត្រូវខ្មាស់ទេ ពាក្យថាព្រៃនគរ គឺហៅទៅសម ណាស់ ពីរោះណាស់ មានន័យណាស់ ពេលហៅយូរទៅ គឺធម្មតា មានអារម្មណ៍ ហាក់ដូចជួយអ្វីបានម្យ៉ាង ហេីយនោះជាឈ្មោះរបស់ខ្មែរយេីង។ «ដេីម្បីផ្លាស់ប្តូរពិភពលោកបាន ដំបូងត្រូវផ្លាស់ប្តូរខ្លួនយេីង ដេីម្បីផ្លាស់ប្តូរខ្លួនយេីងបាន ដំបូងបង្អស់ត្រូវផ្លាស់ប្តូរមាត់របស់យេីងសិន» ។អរគុណ

ព្រៃនគរ ជាទី​ក្រុង​ដ៏​សំខាន់ និង​ជាទី​ប្រជុំ​កិច្ចការ​នៃ​រដ្ឋការ​ធំ​នៅក្នុង​ដែនកម្ពុជា​ក្រោម និង​ជា​អតីត​កំពង់ផែ​ពាណិជ្ជ​កម្ម ដ៏​សំខាន់​មួយ​នៃ​អាណាចក្រ​ខ្មែរ មុនពេល​ជនជាតិ យួន​ភៀសខ្លួន​មក​រស់នៅ​ក្នុងអំឡុង​សតវត្សរ៍​ទី១៧ ។ ក្រោយពេល ស្តេច​ខ្មែរ ព្រះបាទ ជ័យជេដ្ឋាទី២ (១៥៧៣–១៦២៧) បាន​រៀប​អភិសេក​ជាមួយ​ស្នំ​ស្តេច យួន​មក ព្រៃនគរ ត្រូវបាន​ជនជាតិ​យួន​ហៅថា ខេត្ត​យ៉ាឌិន (Gia Định Thành嘉定) នា​ឆ្នាំ១៧៩០ តាម​ស្តេច​ឈ្មោះ ង្វៀង-អាញ់(Nguyễn Ánh阮福映 ​)​។ ក្រោយពេល​បារាំង កាន់កាប់ បាន​ទីក្រុង​ព្រៃនគរ នា​ឆ្នាំ ១៨៥៩ នៅ​ថ្ងៃទី ១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៨៧៤ ប្រធានាធិបតី​បារាំង​ឈ្មោះ Jules Grévy​បានចេញ​បទបញ្ជា​មួយ​ក្នុង​ការបង្កើត ព្រៃនគរ ទៅជា​ទីក្រុង​សៃ​ហ្គ​ន (Thành Phố Sài Gòn西贡市 ) ។​ ក្នុង សម័យ​អាណានិគមនិយម​បារាំង ព្រៃនគរ ជា​មជ្ឈមណ្ឌល ដ៏​សំខាន់ មិន​ត្រឹមតែ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទេវា​ថែមទាំង​ជា មជ្ឈមណ្ឌល​រដ្ឋបាល វប្បធម៌ និង អប់រំ ទូទាំង​សហព័ន្ធឥណ្ឌូចិន និង​ត្រូវបាន​គេ​ចាត់ទុកថា​ជា «​ទីក្រុង​ប៉ា​រីស​នៃ បូព៌ា​ប្រទេស​» (Paris in the Orient) ។​

​ក្រោយពី​របប​សាធារណរដ្ឋ​វៀតណាម ដែលមាន​សហរដ្ឋអាមេរិក​គាំទ្រ​ត្រូវ បាន​ដួលរលំ​នា​ថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ទីក្រុង​ព្រៃនគរ ត្រូវបាន​បក្សកុម្មុយនិស្ត វៀតណាម ប្តូរ​ឈ្មោះ​ជា​ភាសា​យួន​ថា ទីក្រុង​ហូ​ជី​មិញ (Thành phố Hồ Chí Minh胡志明市 ) ដើម្បី​រំ​ឮ​ក ដល់​ឈ្មោះ​មេដឹកនាំ បក្សកុម្មុយនិស្ត​យួន ហូ-ជីមិញ ។ បច្ចុប្បន្ន ព្រៃនគរ ជាទី​ក្រុង​ដែលមាន​ប្រជាជន​រស់នៅ​ច្រើនជាងគេ និង​ជាម​ជ្ឈ មណ្ឌល សេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ និង​អប់រំ ដ៏​សំខាន់​របស់​ប្រទេស​បក្សកុម្មុយនិស្ត សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម។

ប្រភព៖ ខាន់ ភូមិន្ទ