«រកឃើញ រាជវាំង របស់ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ កប់ក្រោមដីភ្នំគូលែន អាយុជាង១២០០ឆ្នាំ» #Video001_Kulen ក្រសួងបរិស្ថាន បានសហការជាមួយអង្គការ ADF អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា Apsara Authority អាជ្ញាធរដែនដី និងប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរស់នៅលើខ្នងភ្នំគូលែន បានធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវលើទីតាំងឈ្មោះបន្ទាយ បច្ចុប្បន្នហៅថា ផ្ទះគូចារ្យ នៅក្នុងឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ននរោត្តមភ្នំគូលែន លោក JB Chevance ប្រធានអង្គការមូលនិធិបុរាណវិទ្យានិងអភិវឌ្ឍន៍ (ADF) ថ្មីៗនេះបានឲ្យដឹងថា មូលហេតុដែលលោកហ៊ានអះអាងថា របកគំហើញនៅលើទីតាំងឈ្មោះ "បន្ទាយ" បច្ចុប្បន្នហៅថាផ្ទះគូចារ្យ នៅក្នុងឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន នរោត្តម ភ្នំគូលែន ស្ថិតក្នុង ភូមិអន្លង់ធំ ឃុំខ្នងភ្នំ ស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប ជាអតីតរាជរាំងរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ក្នុងសតវត្សរ៍ទី៩ គឺដោយសារ៖ ១- យោងទៅលើឯកសារស្រាវជ្រាវរបស់បារាំងនិងខ្មែរពីមុនដែលសន្និដ្ឋានថា ទីនេះជារាជវាំងរបស់ព្រះអង្គដែលទ្រង់បានមកតាំងរាជធានីនៅលើខ្នងភ្នំគូលែន។ តាមការសន្និដ្ឋានរបស់អ្នកជំនាញ ទីនេះអាចជាអតីត «រាជដំណាក់ឬរាជវាំង» របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ដែលមានទំហំផ្ទៃដី ៤០០ម៉ែត្រx៦០០ម៉ែត្រ។ ២- បើយោងតាមសិលាចារឹកស្តុកកក់ធំ (K.235) ប្រមាណជាងពីររយឆ្នាំបន្ទាប់ពីការចូលទិវង្គតរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ បានរៀបរាប់យ៉ាងក្បោះក្បាយពីការផ្លាស់ប្តូររាជធានីរបស់ព្រះអង្គពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ ប៉ុន្តែមានការសន្និដ្ឋានច្រើនដូចគ្នាថា ទីតាំងអតីតរាជវាំងចាស់នេះ គឺស្ថិតនៅភ្នំគូលែនបច្ចុប្បន្ន។ ៣- ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៩ បុរាណវិទូនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ដោយសហការជាមួយបុរាណវិទូនៃអង្គការ ADF បានយកធ្យូងទៅពិសោធឃើញថា ទីតាំងនេះគឺស្ថិតក្នុងសតវត្សរ៍ទី៩ នៃរាជរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២។ ៤- ផ្អែកតាមទិន្នន័យ LiDAR ឆ្នាំ២០១២ និង ២០១៥ ព្រមទាំងលទ្ធផលបឋមបានពីការធ្វើកំណាយក្នុងឆ្នាំ២០១៨នេះ បានបង្ហាញកាន់តែច្បាស់ពីរចនាសម្ព័ន្ធរៀបចំក្រុង មានដូចជា ទំនប់បុរាណ ប្រាសាទបុរាណ សំណង់សាធារណៈ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ បារាយណ៍ជាដើម គឺចាប់ផ្តើមចេញពីទីតាំងមួយនេះ។ តាមសណ្ឋានដីទូទាំងភ្នំគូលែន មិនមានសណ្ឋានដីណាដូចទីតាំងនេះទេ ដែលមានទំនប់ព័ទ្ធ និងផ្លូវខ្វាត់ខ្វែងជុំវិញ។ ____________________ សៀមរាបៈ ក្រុមបុរាណវិទូ បានធ្វើកំណាយរកឃើញសំណង់បុរាណនៅភ្នំគូលែន ដែលទំនងជាអតីតរាជវាំងរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ៩ ហើយនេះជាវត្ថុតាងបន្ថែមទៀតសម្រាប់កម្ពុជាដាក់បំពេញលក្ខខណ្ឌ ដើម្បីដាក់បញ្ចូលភ្នំគូលែនទៅជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ក្រុមបុរាណវិទូរបស់អាជ្ញាធរអប្សរា និងអង្គការមូលនិធិបុរាណវិទ្យា និងអភិវឌ្ឍន៍ (ADF) ក្រោមកិច្ចសហការជាមួយនឹងក្រសួងបរិស្ថានបានធ្វើកំណាយទីតាំងមួយឈ្មោះ បន្ទាយ ឬហៅថា ផ្ទះគូចារ្យ នៅឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ននរោត្តមភ្នំគូលែន។ ទីតាំងនោះស្ថិតនៅក្នុងសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិព្រៃធំអន្លង់ធំ នៅភូមិអន្លង់ធំ ឃុំខ្នងភ្នំ ស្រុកស្វាយលើ។ លោក ងិន សារុន បុរាណវិទូ របស់អាជ្ញាធរអប្សរាបានឲ្យដឹងថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះមានរយៈពេល ១ ខែដោយចាប់ផ្តើមកាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែមីនាកន្លងមក និង គ្រោងនឹងបិទបញ្ចប់នៅថ្ងៃ ១៣ ខែ មេសា សប្តាហ៍ក្រោយនេះ។ គិតមកទល់នឹងសប្តាហ៍ទី ៤ នេះក្រុមការងារដែលរួមមានក្រុមអ្នកបច្ចេកទេស និង កម្មករប្រមាណជា ៦០ នាក់ បានរកឃើញរចនាសម្ព័ន្ធសំណង់បុរាណមួយធ្វើពីឥដ្ឋ និងថ្មបាយក្រៀមដែលប្រហែលជាអតីត «រាជដំណាក់ ឬរាជវាំង» របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ នៅដើមសតវត្សរ៍ទី ៩។ លោក សារុន បញ្ជាក់ថា៖ «នេះគឺគ្រាន់តែជាការសន្និដ្ឋានជំហានដំបូងដែលយើងមិនទាន់បានធ្វើតាមលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រនោះទេ។ យើងមិនទាន់សន្និដ្ឋានច្បាស់ ១០០ % នោះដែរតែវាអាចជាអតីតព្រះរាជដំណាក់ ឬរាជវាំង។ ការរកឃើញនេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់មនុស្សជាតិខ្លាំងណាស់ ពិសេសគឺកម្ពុជាយើង»។ លោកបន្តថារចនាសម្ព័ន្ធសំណង់បុរាណនោះត្រូវបានជីករកឃើញនៅក្នុងជម្រៅជិត ១ ម៉ែត្រកន្លះ តែទំហំវិញមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេ។ ក្រៅពីនោះក្រុមការងារក៏បានរកឃើញអំបែងកុលភាជន៍ជាច្រើនផងដែរ។ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ មិនអាចទាក់ទងលោក សៅ សុភាព អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានទេកាលពីម្សិលមិញ។ រីឯលោក ជា សំអាង អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលការពារ និងអភិរក្សធម្មជាតិថ្លែងថាលោកជាប់រវល់មិនអាចធ្វើអធិប្បាយបានទេ។ ទោះយ៉ាងណាក្រសួងបរិស្ថានបានសរសេរនៅហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា លទ្ធផលរកឃើញដែលបានសន្និដ្ឋានបឋមនោះរួមមានផ្លូវចូលពីទិសខាងកើត អគារសង់ពីឥដ្ឋ,សំណង់កណ្តាលនៃអគារនេះមាន ៣ ដំណាក់កាល។ ដំណាក់កាលទី ១ ប្រហែលជាស្ថិតក្នុងរាជព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ស្ថិតក្នុងសតវត្សរ៍ទី ៩។ បច្ចេកទេសសំណង់មានបង្ហាប់គ្រឹះដោយប្រើដី លាយជាមួយកម្ទេចថ្មបាយក្រៀម និងក្រួស។ បន្ទាប់មកទើបរៀបក្រវ៉ាត់ពីឥដ្ឋមុននឹងធ្វើសំណង់ខាងលើ។ នៅក្នុងដំណាក់កាលទី ២ គឺចាក់ដីកម្រាស់ ៣០ សង់ទីម៉ែត្រនៅលើកម្រាលឥដ្ឋ ហើយបន្ទាប់មកទើបរៀបកម្រាលឥដ្ឋនៅពីលើ។ ក្នុងដំណាក់កាលនេះក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវមិនទាន់អាចធ្វើការសន្និដ្ឋានថាគេធ្វើនៅពេលណានៅឡើយនោះទេ ដោយសារមិនទាន់មានភ័ស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធ្វើការសន្និដ្ឋានបឋម។ ចំណែកឯក្នុងដំណាក់កាលទី ៣ គឺវាស្ថិតក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ទី ៦០ រហូតដល់ពេលប្រទេសមានសង្គ្រាម។ ក្រសួងបរិស្ថានបានឲ្យដឹងថាចាស់ទុំនៅតំបន់នេះបានប្រាប់ថាក្នុងទសវត្សរ៍ទី ៦០ មានលោកតាអាចារ្យម្នាក់បានមកសង់ផ្ទះមួយនៅទីនោះដើម្បីធ្វើធម៌ តែបន្ទាប់ពីប្រទេសមានសង្គ្រាមក៏បាត់ដំណឹងគាត់ចាប់ពីពេលនោះមក។ ក្រសួងបន្តថាទីតាំងរាជវាំងនេះបានរកឃើញដោយបានកត់ត្រាពីអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំង តែមិនដែលបានធ្វើការកំណាយនៅឡើយទេ។ ហេតុនេះទើបអង្គការ ADF តាមរយៈកម្មវិធីភ្នំគូលែនឆ្នាំ ២០០៩ បានសហការគ្នាដើម្បីធ្វើកំណាយជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។ ក្រៅពីការស្រាវជ្រាវក៏មានកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលបុរាណវិទូខ្មែរឲ្យកាន់តែស្ទាត់ជំនាញដែលជាធនធានមនុស្សក្នុងវិស័យបុរាណវិទ្យា សម្រាប់សង្គមកម្ពុជានាពេលអនាគត។ ក្រសួងក៏បានសរសេរដោយបានដកស្រង់ពីសៀវភៅបោះពុម្ពលើកទី ២ របស់អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងឈ្មោះ E Aymonier ដែលលោកបាននិយាយរៀបរាប់ពីជួរភ្នំគូលែន។ ក្នុងនោះបានបញ្ជាក់ពីទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ភូគព្ភសាស្ត្រ នរវិទ្យា និងធារាសាស្ត្រដោយបានហៅទីតាំងនេះថា «មហេន្ទ្របរពត» ដែលមានន័យថា ជាភ្នំនៃព្រះឥន្ទ្រ។ លើសពីនេះសៀវភៅ Le Cambodge ភាគទី ៣ របស់លោក E.Aymonier ក៏បានបង្ហាញខ្លះដែរពីអត្តសញ្ញាណរបស់មហេន្ទ្របព៌ត ដោយលោកបានលើកឡើងថា មហេន្ទ្របរពត គឺជាភ្នំគូលែននាពេលបច្ចុប្បននេះ។ ក្រៅពីនោះសិលាចារឹកស្តុកកក់ធំ (K.235) ក៏បានរៀបរាប់យ៉ាងក្បោះក្បាយផងដែរពីការផ្លាស់ប្តូររាជធានីរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយទៀត។ សិលាចារឹកនេះមានការសន្និដ្ឋានជាច្រើនដូចគ្នាថា មហេន្ទ្របរពត គឺជាភ្នំគូលែនដោយមានភ័ស្តុតាងជាច្រើន។ ក្នុងនោះដូចជាប្រាសាទ ដែលព្រះអង្គប្រកាសរាជ បន្ទាប់ពីព្រះអង្គបានធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាតិរួច, សំណង់សាធារណៈ, ទំបន់ទឹក, ប្រាសាទសម្រាប់សាសនា និងរាជវាំង។ យោងតាមអង្គការ ADF ក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថា ការស្រាវជ្រាវនេះ គឺក្នុងគោលបំណងផ្តោតសំខាន់ទៅលើការសិក្សារចនាសម្ព័ន្ធសំណង់រាជវាំងបុរាណមួយនេះឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ ថាតើសំណង់នេះសង់ពីអ្វី? រចនាប័ទ្មអី្វ? មានប៉ុន្មានដំណាក់កាល? មានតួនាទីអ្វីខ្លះ? សង់ក្នុងឆ្នាំណាខ្លះ? សម្រាប់ទៅថ្ងៃអនាគតពួកគេនឹងចងក្រងសក្តានុពលរបស់ឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន ដើម្បីចូលរួមបំពេញលក្ខខណ្ឌបញ្ជូលភ្នំគូលែនទៅជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ក្រៅពីនោះនឹងធ្វើការបោះពុម្ភផ្សាយស្តីពីការរកឃើញថ្មីនៃរចនាសម្ព័ន្ធសំណង់រាជវាំងសម័យបុរាណដែលមាននៅលើខ្នងភ្នំគូលែន។ លើសពីនោះប្រសិនជាអាច ពួកគេនឹងសង់មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មាននៅទីតាំងនេះផ្ទាល់ដែលមានការគ្រប់គ្រងដោយគណៈកម្មការសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិសម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយដល់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិធ្វើការស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិទីតាំងនេះ។ ក្នុងនោះគណៈកម្មការសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ និងក្លាយជាមគ្គុទេ្ទសក៍ប្រចាំតំបន់នេះផ្ទាល់ដែលអាចរកប្រាក់ចំណូលបានតាមរយៈធ្វើការពន្យល់ដល់ភ្ញៀវដែលបានមកទស្សនាក្នុងសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិរបស់ពួកគាត់។ បុរាណវិទូ លោក សារុន ក៏បានឲ្យដឹងបន្ថែមថារបកគំហើញនេះជាភ័ស្តុតាងថ្មីមួយដ៏មានសារៈសំខាន់ និងកាន់តែសុក្រឹតសម្រាប់កម្ពុជាយកទៅបំពេញលក្ខខណ្ឌរបស់អង្គការយូណេស្កូ ដើម្បីចុះបញ្ជីភ្នំគូលែនជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកកាន់តែបានឆាប់នាថ្ងៃអនាគត៕ _________________ អត្ថបទ៖ ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ រូបថត៖ Sovanna Kem វីឌីអូ៖ Tan Kimsour
.jpg?1634184315)
.jpg?1630406232)
.jpg?1627311031)
.jpg?1623499049)
